Türkiye Göllerinde Paleoiklimsel ve Paleoekolojik Araştırmalar TURQLAKES 2016- Çalıştayı ARÜ’de Gerçekleştirildi
Türkiye Göllerinde Paleoiklimsel ve Paleoekolojik Araştırmalar Çalıştayı Turqlakes-2016; TÜBA, TÜBİTAK, İstanbul Üniversitesi (İÜ) ve Jeomorfoloji Derneği’nin katkılarıyla 21-23 Haziran 2016 tarihinde Ardahan Üniversitesi (ARÜ) ev sahipliğinde gerçekleştirildi. Çalıştay’a TÜBA Başkanı Prof. Dr. Ahmet Cevat Acar da katıldı.
Yurt içinden ve yurt dışından göl uzmanlarının ve akademisyenlerin katılımıyla ARÜ Hoca Ahmet Yesevi Konferans Salonu’nda düzenlenen Çalıştay’ın açılışında konuşan TÜBA Başkanı Prof. Dr. Ahmet Cevat Acar, bilgiye sahip olmanın olay ve olguları anlama ve yönetme imkanı verdiğini, bu bakımdan tüm bilim alanlarında ülkemize ait konuların öncelikle Türk bilim insanlarınca araştırılması ve bilinmesinin önemli bir gereklilik olduğunu, bu açıdan Türkiye göllerine ilişkin bilim insanlarımızca düzenlenen bu Çalıştay’ın önemli bir adım olduğunu söyleyerek, Çalıştay’ı düzenleyen bilim insanlarına ve etkinliğe ev sahipliği yapan Ardahan Üniversitesi’ne teşekkürlerini ifade etti. Bilim insanları ve yöneticilerin çalıştıkları yerler dışında ülkemizde olup bitenlerden haberdar olmasının da gerekli olduğunu belirten Acar, böyle bir toplantının Ardahan’da yapılmasının önemli olduğunu vurguladı. Son yıllarda Türkiye’de bilim ve ar-ge alanında ciddi bir nicel büyümenin gerçekleştirildiğini, şimdi ise nitel gelişmenin önem ve aciliyet arzettiğini belirten Acar, Türkiye’nin her yanında ümit verici gelişmeler olduğunu ve bu konuda herkese görev ve sorumluluk düştüğünü belirtti.
TÜBA’nın amaç ve faaliyetlerinden de söz eden Acar, TÜBA’nın Türkiye’nin ulusal akademisi olma bilinç ve sorumluluğuyla Türkiye’nin bilimsel ve topyekün kalkınmasına katkı sağlama amacı doğrultusunda çalıştıklarını ifade etti.
Rektör Prof. Dr. Ramazan Korkmaz ise konuşmasında “Topraklarımızı, sularımızı anlama çabasında olmalıyız. Bu bakımdan toplantıyı düzenleyen Prof. Dr. Ahmet Evren Erginal hoca başta olmak üzere, değerli katılımcılara, toplantıya teşrif eden TÜBA Başkanı’na Türkiye’nin bu son noktasında karanlığa karşı ışık tutmak için geldiklerinden dolayı teşekkür ediyorum.” dedi.
Çalıştay’da konuşan 2013 yılı TÜBA GEBİP Ödül sahibi ARÜ Sosyal Bilimler Meslek Yüksek Okulu Müdürü Prof. Dr. Ahmet Evren Erginal, toplantının konusunun “Türkiye göllerinde paleoiklimsel ve paleoekolojik göstergeler” olduğunu söyleyerek sözlerine başladı. Prof. Dr. Erginal, özellikle bu konuda proje tabanlı göstergelere önem verdiklerini, yer bilimleri çalışmalarının ciddi bütçeler ile yapılan çalışmalar olduğunu kaydetti ve “Ardahan’da göreve başlayana kadar kıyılar üzerine çalışmalar yaptım. Buraya gelince de kıyılardan kopamayarak göl kıyıların üzerine çalışmalarıma devam ettim. Burada yapacağımız Çalıştay’da İznik Gölü’nden Van Gölü’ne kadar arkadaşların yaptıkları çalışmaları göreceğiz.” dedi.
Konuşmaların ardından ARÜ Rektörü Prof. Dr. Ramazan Korkmaz tarafından TÜBA Başkanı Prof. Dr. Ahmet Cevat Acar’a teşekkür belgesi takdim edildi.
Açış konuşmalarının tamamlanmasının ardından Çalıştay, davetli sunumları ile devam etti. Çalıştay’ın ilk sunumu Bulgaristan Tabiat Tarihi Müzesi Müdürü Prof. Dr. Mariana Filipova-Marinova tarafından gerçekleştirildi. Prof. Dr. Marinova, "First high-resolution marinopalynological stratigraphy of Late Quaternary sediments from the central part of the Bulgarian Black Sea area: comparison with Bulgarian Black Sea coastal lakes"isimli sunumunda Bulgaristan'ın Karadeniz alanının orta kesiminde geç kuvaterner çökelleri ile Bulgar Karadeniz kıyı gölleri hakkında bilgiler verdi. Ardından yine diğer bir çağrılı sunum İstanbul Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. M. Namık Çağatay tarafından yapıldı. Prof. Dr. Çağatay ‘Göl Çökellerinde İklim Kayıtlarının Okunması: Anadolu Göllerinden Örnekler’ isimli sunumu ile Anadolu’daki göllerin hangi dönemlerde nasıl oluştuğu hakkında konuştu. Oturumda Van Gölü’nün Geç Holesen’deki yüksek çözünürlüklü iklim ve çevresel kayıtları, Van Gölü’nün ICDP karot verileri ve deneştirilmiş yüksek çözünürlüklü sismik stratigrafisi, son 20 bin yıldaki göl seviyesinde ki değişimleri ve morfolojik evrimi, Santorini Volkanı’nın Minoan püskürmesinin Türkiye’de bulunan göller üzerindeki izleri sunumlarla anlatıldı.
Prof. Dr. Faruk Ocakoğlu başkanlığında ki ikinci bilimsel oturumda ise, Bolu ilinde bulunan Yeniçağa Gölü yüksek çözünürlüklü Orta-Geç Holosen iklim değişimleri, Kars ilinde bulunan Aygır Gölü sedimentlerinin ağır metal dağılımlarına göre son bin yıldaki ekolojik koşullarında ki değişimleri, Geç Plaistosen’den günümüze Kuzey Atlantik salınımlarının Doğu Anadolu Bölgesi’ni doğrudan etkileyip etkilemediğini ile Van Gölü çökel kayıtları spektral analiz sonuçları ve son olarak da Aktaş Gölü Geç Holosen çökellerinin palinolojik analiz ışığında değerlendirilmesi ele alındı.
Prof. Dr. Hakan Yiğitbaşıoğlu başkanlığında başlayan üçüncü oturumda; bilim insanları, Bafa Gölü çökel karotlarının ve çevreleyen bataklık kesitinin litolojik ve kimyasal-stratigrafik karakterizasyonu holosen yaşlı çevresel değişimlerinin kanıtlarını, Bor Havzası’ndaki neolotik yerleşmeler ile eski göl çekilme arasındaki ilişkiyi, Kuzeybatı Anadolu’da Göynük Bölgesi içerisinde bulunan Sünnet Gölü’nde Küçük Buz Çağı’nın sonuna ilişkin çoklu gösterge kanıtlarını, Yumru Tepe Geç Pleistosen yelpaze deltasının fasiyes ve istiflenme mimarisi ile son olarak Arin Gölü çökellerinin stratigrafik polen analizi ve Van Gölü Erken Holosen su seviyesi değişimi ile ilişkisini ortaya koydukları çalışmalarını katılımcılarla paylaştılar.
ARÜ emekli öğretim üyelerinden Doç. Dr. Mustafa Karabıyıkoğlu’nun başkanlığındaki dördüncü ve son bilimsel oturumda alanlarında önemli çalışmalar yapan bilim adamları tarafından gerçekleştirildi. Bilim insanları, Küçük Çekmece ve Terkos Gölleri sığ sediment karotlarından elde edilen son 5 yüz yıldaki antropojen kaynaklı değişimleri, Küçük Çekmece Gölü’nün Geç Holosen iklim değişimlerini, Çıldır Gölü çökellerinde Rb/Sr dağılımlarına göre Kuzeydoğu Anadolu’da son 3 bin yıldaki iklimsel salınımlar, Tortum Gölü’nden ilk sığ sediman karotu bulgularının ön değerlendirmesi, Küçük Çekmece Lagünü’nün son üç bin sekiz yüz yıllık yüksek çözünürlüklü paleomanyetik kayıtları ve paleo-ortam değişimlerini ile göl arşivlerinin ve Osmanlı kroniklerinin karşılaştırılmalı analizine göre Küçük Buz Çağı, Osmanlı’nın Avusturya Seferi ve iklimsel olumsuzluklar konularında yapmış oldukları bilimsel çalışmalarını katılımcılarla paylaştılar. Bilimsel oturumlarının ardından genel değerlendirme ise Yrd. Doç. Dr. Nurgül Karlıoğlu Kılıç tarafından yapıldı.
Çalıştay’ın ikinci gününde 30 kişilik katılımcı grup Çıldır ve Aktaş Gölleri ile çevresinde saha çalışmaları gerçekleştirdiler. Çalıştay’ın üçüncü gününde ise Çalıştay ekibi Tortum Gölü'nde ve Tortum Şelalesi çevresinde çalışmalar yaptılar. ARÜ BAP projesi kapsamında yapılan çalışmalar proje koordinatörü Prof. Dr. Ahmet Evren Erginal ve araştırmacılar Yrd. Doç. Dr. Çağlar Çakır ile Yrd. Doç. Dr. Serkan Kükrer tarafından katılımcılara anlatıldı. Tortum Gölü'nün su ve sediment kalitesi konusunda paylaşımlarda bulunuldu. Çalıştay Tortum Şelalesi gezisinin ardından sona erdi.
TÜBA Başkanı Prof. Dr. Ahmet Cevat Acar, Çalıştay’a katılımının yanı sıra Kars ve Ardahan’da çeşitli ziyaret ve temaslar da gerçekleştirdi. Kafkas Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Sami Özcan’ı, Ardahan Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ramazan Korkmaz’ı, Ardahan Valisi İbrahim Özefe’yi ve Serhat Kalkınma Ajansı Genel Sekreteri Doç. Dr. Hüsnü Kapu’yu ziyaret eden Acar, ayrıca Ardahan’da Şehit Aileleri için düzenlenen ve ARÜ Rektörü’nce verilen iftarlara da katıldı.
