Bilişim Teknolojileri ve İletişim: Birey ve Toplum Güvenliği

Yeni Medya ve Değişen Toplumsal Hareketler

Geleneksel medya radyo, televizyon ve gazete gibi görsel, işitsel ve yazılı iletişim araçları üzerinden gelişmiştir. Geleneksel medyanın belli başlı özellikleri bulunmaktadır. Etkilemek veya yararlanma anlamında iktidar odaklı olmak, belli sermaye gruplarının elinde bulunmak, hiyerarşik ve dikey bir yapılanmaya dayanmak, tek yönlü bilgilendirici bir özelliğe sahip klasik medyanın temel özellikleridir. Oysa dijital teknoloji üzerinden gelişen yeni medya araçları bazı yönleriyle klasik medyadan ayrışır. Sosyal paylaşım ağlarına sahip olması, ağlar üzerinden yatay ilişkilere dayanması, karşılıklı iletişim ve etkileşime açık olması, herhangi bir fiziki mekana ihtiyaç duymaması, bilginin ademi merkeziyetçi biçimde dolaşımına imkan sağlaması gibi özellikler sosyal medyayı klasik medyadan ayrıştırır. Yeni medya araçları siyaset yapma tarzında önemli bir değişim medyadan getirmiştir. Klasik anlamda siyaset iktidarı odaklı olup iktidarı paylaşmayı veya etkilemeyi amaçlar. Siyasetin ana aktörleri siyasi partiler ve sosyal hareketlerdir. Siyasi partiler doğrudan doğruya iktidara ortak olmaya talipken sosyal hareketler, kendi beklentileri ve değerleri çerçevesinde iktidarı etkilemeye çalışırlar. Klasik anlamda siyaset yapmanın yeri meclisler, kentlerin meydanları ve sokaklardır. Kamusal alan da fiziki mekanlar üzerinden gelişmiş ve siyasetin taşıyıcı mekanları olarak kabul edilir. Yeni medya araçları siyasetin hem niteliğini hem de yapılış tarzını değiştirmiştir. Bu tür medya araçları sosyal ağlar üzerinden siyasi olaylara ve bilgilere erişimi kolaylaştırdığı gibi siyasetin mizah ve hiciv üzerinden yapılmasını sağlayarak niteliğini değiştirmiştir. Sosyal medya, kamusal alanı dijital platformlara taşımış, böylece dijital aktivizm üzerinden yeni siyaset yapma tarzı geliştirmiştir. Yeni medya araçları sosyal hareketlerin niteliğini ve katılım tarzını da derinden etkilemiştir. Klasik sosyal hareketler ortak amaçları, değerleri olan oluşumlar olup, hiyerarşik bir yapıya sahipler ve belli liderlik yapıları bulunmaktadır. Oysa yeni sosyal hareketler kitlesel tarzda gelişen hareketler olup bu tür hareketler genel olarak sosyal medya üzerinden örgütlenirler. Yeni sosyal hareketler çoğunlukla tepkisel hareketler olup, birtakım politikalara karşı kentlerin sembolik değeri olan meydanlarında toplanarak iktidara karşı tepki gösterirler. Dijital teknolojiye dayalı medya araçları sadece klasik sosyal hareketlerin yeni sosyal hareketlere evirilmesine yol açmamış, aynı zamanda her tür sosyal hareketin mekandan bağımsız olarak dijital ortamlarda faaliyet yapmalarını mümkün kılmıştır. Kısaca dijital teknolojiye dayalı yeni medya araçları siyasetin niteliğine, yapılış tarzına ve derinliğine yeni bir boyut kattığı gibi sivil toplum için de yeni bir mecra ve platform sunmuştur.

Prof. Dr. Ömer Çaha
DOI: 10.53478/TUBA.2020.018