TÜBA Ödülleri
Uluslararası TÜBA Akademi Ödülleri
TÜBA’nın bilim insanlarını teşvik ve takdir ile Türk bilim camiasını uluslararası alanda temsil misyonu kapsamında uluslararası düzeyde ihdas edilen ve bütün bilim insanlarına açık olan TÜBA Uluslararası Akademi Ödülleri 2015 yılında başlatılmıştır.
Uluslararası TÜBA Akademi Ödülleri, çalışmaları ve bilime katkıları tüm dünyada takdir gören bilim insanlarının teşvik ve ödüllendirilmesi yoluyla Türk bilim camiasının uluslararası alanda temsil ve tanınmasına katkıda bulunmak amacıyla başlatılmıştır.
Bu bağlamda TÜBA Akademi Ödülleri her yıl Sosyal ve Beşeri Bilimler, Sağlık ve Yaşam Bilimleri ile Fen ve Mühendislik Bilimleri olmak üzere üç kategoriden oluşmakta ve aday gösterilenler arasında her kategoride bir ödül olarak verilmektedir. TÜBA Akademi Ödülleri ilgili alanda özgün, öncü ve çığır açıcı çalışmaları olan bilim insanlarına tevcih edilir.
TÜBA Akademi Ödüllerine; TÜBA Üyeleri, TÜBA’nın ilişkili olduğu Bilim Akademileri, uluslararası Akademiler arası kuruluşlar, üniversite rektörlükleri ve Akademi Başkanlığınca davet edilen bilim kuruluşları aday gösterebilir. Mevcut TÜBA üyeleri, çalışanları ve değerlendirme süreçlerinde yer alan bilim insanları aday gösterilememektedirler.
Önerilen adayların Türkiye bağlantılı çalışmalar yapmış olması, Türkiye’deki bilim insanlarıyla ve bilimsel kuruluşlar ile işbirliği yapmış olması, Türkiye ve TC vatandaşı bilim insanlarıyla ortak bilimsel çalışmalar yapmış olması koşuluyla uluslararası alandan da aday gösterilebilir.
Akademi Ödüllerine önerilen adayların son üç yıl içinde Türkiye’deki kamu kurum ve kuruluşlarınca ulusal ve/veya uluslararası düzeyde verilmiş olan bir başka bilim ödülü almamış olması gerekir.
Aday gösterilen bilim insanlarının çalışmaları ve katkıları, yerli ve yabancı hakem görüşleri alınarak TÜBA Ödül Komitelerince değerlendirilmektedir. Ödüle hak kazananlar, bu değerlendirmeler dikkate alınarak Akademi Konseyi tarafından belirlenmektedir.
Akademi Ödülleri Usul ve Esaslarında tanımlandığı üzere Akademi Ödülü Madalyası ve Beratı ile her sene Akademi Konseyince belirlenen parasal ödülden oluşan Akademi Ödülleri, T.C. Cumhurbaşkanlığı himayelerinde, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde düzenlenen törenle sahiplerine tevdi edilmektedir.
TÜBA-Üstün Başarılı Genç Bilim İnsanı Ödülleri (GEBİP)
Türkiye'de tüm bilim alanlarındaki araştırmaları, bilim insanlığını ve araştırıcılığı özendirmek ve gençleri bilim ve araştırma alanına yöneltmek, bilimin kamuoyunca kabulünü ve takdirini sağlamak ve bu maksatlarla ödüller vermek, TÜBA’nın görevleri arasındadır.
Bilim insanının gelişiminde, doktora sonrası bağımsız genç araştırıcılık evresi özel bir öneme sahiptir. Bilim insanları, kendi başlarına araştırma yapma ve yüksek lisans/doktora tez çalışmalarını yönetme yetkinliklerini geliştirme gereğinin geçerli olduğu bu evrede, özel teşvik ve desteğe de ihtiyaç duyarlar. Türkiye Bilimler Akademisi Üstün Başarılı Genç Bilim İnsanı Ödülleri Programı (TÜBA-GEBİP) bu doğrultuda 2001 yılında ülkemizde araştırmalarıyla ön plana çıkmış genç bilim insanlarını Akademi’nin şemsiyesi altına almak, kendi aralarındaki ve Akademi üyeleriyle etkileşimlerinden doğacak bir sinerjik bir ortam oluşturmak ve ihtiyaç duydukları akademik ve malî destek ve teşviki sağlamak amacıyla başlatılmıştır.
Dünya’da “Genç Akademi” oluşumunun ilk örneklerinden olan ve ülkemizde müstesna bir konuma sahip bulunan TÜBA-GEBİP Ödülleri, tüm bilim alanlarında çalışan, sağlık bilimlerinde uzmanlık, diğer bilim dallarında doktora derecesini almış ve Türkiye’de çalışan veya Türkiye’de çalışma kararını vermiş, 40 yaşını doldurmamış genç bilim insanlarının başvurusuna açıktır. Kadın adayların her bir doğumu için 40 yaş sınırına bir yıl ilave edilecektir.
Akademi’nin bu programdaki ana hedefi (Sosyal, Fen, Mühendislik ve Sağlık Bilimleri alanında çalışan) üstün başarılı genç araştırıcılar ve onların çalışma gruplarını kapsayan ve üç yılda bir yenilenen bir ağ oluşturmak ve bu yolla ülkemize yetkin bir araştırıcı kuşağı kazandırarak Ülkemizin bilimsel ve topyekün kalkınmasına katkıda bulunmaktır. TÜBA-GEBİP ödüllü bilim insanlarımızın gösterdikleri ulusal ve uluslararası başarılar ve aldıkları diğer ödüller, programın başarısının sevindirici bir göstergesi olarak değerlendirilmektedir.
GEBİP kapsamında; üç yıl boyunca her yıl 180.000 TL destek verilecek. GEBİP Ödülü sahibinin tez aşamasındaki lisansüstü öğrencileri için yine her yıl 30.000 TL ek destek sağlanacak.
TÜBA-Bilimsel Telif Eser Ödülleri (TESEP)
TÜBA, “Bilimsel Telif Eser Ödülleri Programı (TÜBA-TESEP)” ile üniversitelere yönelik nitelikli Türkçe telif eser üretimini teşviki amaçlanmıştır. 2016’ya kadar Bilimsel Telif ve Çeviri Eser Ödülleri (TEÇEP) olarak adlandırılan programın, 2017’den itibaren sadece telif eserlerin ödüllendirildiği Bilimsel Telif Eser Ödülleri Programı (TÜBA-TESEP) olarak uygulamaya devam edilmesi kararlaştırılmıştır.
TÜBA-TESEP Ödülleri kapsamında Akademi Konseyi tarafından, belirli bilim alanlarında yayımlanan eserlere “özel ödül” verilmektedir. Geçtiğimiz yıllarda TÜBA Şeref üyeleri Mehmet Genç, Halil İnalcık, Fuat Sezgin ve Kemal Karpat adına ihdas edilmiştir.
Ödül Programı’na, üniversitelerde her seviyede okutulan ya da okutulması/yararlanılması mümkün telif eserler için başvurulabilmektedir. Başvuru, eserin son baskısı için yapılmaktadır. Eserlerde dizin ve kaynakça bulunması şartı aranmaktadır. Başvurular, eserlerle ilgili bilim dalları gözetilerek oluşturulan Alan Değerlendirme Komiteleri (ADK) tarafından hakem görüşleri de alınarak incelenmekte ve değerlendirilmektedir. ADK’leri önerilerini ADK yürütücülerinden ve Akademi Başkanından oluşan Ana Komite’ye sunmaktadır. Ana Komite, TESEP ödülü için önerilerini Akademi Konseyi’ne sunmaktadır. “Bilimsel Telif Eser Ödülü” ya da “Jüri Özel Ödülü” kazananlar, Akademi Konseyi tarafından karara bağlanmaktadır.
“Telif Eser Ödülü” kazanan eserlere 100.000TL para ödülü, Plaket ve Berat, “Jüri Özel Ödülü” kazanan eserlere 60.000TL para ödülü, Plaket ve Berat verilmektedir.