Zoonotik Hastalıkların Epidemiyolojisi: Mevcut Durum, Teşhis İzleme, Kontrol Stratejileri

Zoonotik hastalıklar dünyada olduğu gibi ülkemizde de önemli halk sağlığı sorunlarına neden olmaktadır. Tüm insan patojenlerin %60’ını zoonozlar teşkil etmektedir. Son on yıl süresince ortaya çıkan bulaşıcı hastalıkların %75’i zoonotik karakterlidir. Muhtemel gelecek salgınların da zoonotik kökenli olma ihtimali yüksektir. Bu nedenle mevcut zoonotik enfeksiyon durumu, bunların risk nedenleri, muhtemel zoonotik enfeksiyon tanı, izlem ve kontrol stratejileri de günümüz ve gelecekte çok önemli olacaktır. Zoonotik enfeksiyonlar daha çok insanların hay-vanlarla yakın temas sonrası maruziyeti ya da ısırılma ile olmaktadır. Kontrol altına alınma-sında da bilinçlenme yanı sıra diğer kontrol önlemleri çok önemlidir. Diğer Bulaşma şekilleri ise etkenlerin solunum yolu ve enfekte su ve gıdalarla bulaşmasıdır. Son yaşanan COVİD-19 pandemisi zoonotik kökenli bir virüsün solunumsal yolla kontrol dışı hızla yayılması sonrası oluşmuştur. Gelecek pandemiler için de en büyük riskli etkenler yine solunumsal zoonotik virüslerdir. Gelecekteki solunum yolu patojeni pandemileri için geçmiş pandemilerden alınan dersler çok değerli olacaktır. Bunların başında; muhtemel pandemiye çok yönlü hazırlık en önemlisidir. Ayrıca unutulmaması gereken diğer husus; sağlık herkesin işidir, sadece sağlık çalışanları uğraşları ile pandemi mücadelesi yetmez. Diğer önemli konu ise; herkes güvende olana kadar kimsenin tam güvende olamayacağıdır, bunu dünya, COVİD pandemi-aşı dilem-masında gördü. Bazı ülkelere aşı temin edilemeyince pandemi mücadelesi tamamlanamadı. Birde pandemilerde yanıt, çevik ve uyarlanabilir olmalıdır. Bütün bunlar içinde ülkemizin bi-lim politikalarında virüs biyoteknolojisi ve çalışmalarına da özel yatırım yapılması gerektiği açıktır.