TÜBA -Endokrin Bozucular ve Sağlığa Etkileri Sempozyumu
TÜBA-Gıda ve Beslenme Çalışma Grubu, toplumun sağlıklı ve dengeli beslenmesi ve kronik hastalıklardan korunması ve bu konularda en doğru bilgiye ulaşması için faaliyetlerini sürdürmeye devam ediyor. Bu kapsamda “TÜBA -Endokrin Bozucular ve Sağlığa Etkileri Sempozyumu” 23 Haziran 2021 tarihinde gerçekleştirildi.
Çevrimiçi düzenlenen Sempozyum’da; küresel salgınla geçen son iki yıl içerisinde yaşananların, sağlıklı beslenme ve gıda güvenliği ilişkisinin hayati önemini gösterdiğini ifade eden TÜBA Başkanı Prof. Dr. Muzaffer Şeker, TÜBA tarafından yayımlanan Covid-19 Değerlendirme Raporu’nda da konunun detaylıca ele alındığını hatırlattı: “Sağlıklı beslenme ve doğal yaşamın önemi ve çevre kirliliğinin riskleri, küresel iklim değişikliklerinin toplumsal hayatımıza yansımaları, doğanın ekolojik dengesinin korunması, bioçeşitlilik anlamında doğada ortaya çıkan dengesizliklerin tümünün bizlerin ürettiği sorunlar olduğunu bilmemiz gerekiyor. Kapitalist sistemin daha fazla üretim ve tüketime dayalı kurgusunun gelecek kuşakların sağlığını olumsuz etkileme riski giderek artıyor. Son dönemde mücadele etiğimiz müsilaj, deniz salyası problemi de aslında benzer bir tablonun yansıması.” dedi.
Diğer yandan tüm bu ekosistem içinde Dünya Sağlık Örgütü endokrin bozucuları “Endokrin sisteminin fonksiyonlarını değiştirerek temaslı organizma, hamilelik ve beslenme sürecindeki bebeklere veya alt kuşaklarda genetik bağlantılı nörolojik kalıcı hasarlara yol açan bir madde veya karışımlar şeklinde tanımladığının altını çizen Prof. Şeker, “Bu maddeler, hormonların üretiminden salınımına, taşınmasından işlevselliğine ve hatta yıkım ve atılımlarına kadar fonksiyon azaltıcı veya arttırıcı etki gösterebiliyor. Bu da vücudumuzun denge sisteminin alt üst olması demektir. Endokrin bozucular; hemostazis, hemopoitik sistem olarak bilinen vücudun denge ve bağışıklık sistemini de olumsuz yönde etkiliyor. Endokrin bozucular tabiatta doğal olarak bulunabildikleri gibi sentetik olarak da üretilmekte ve yaygın olarak kullanılıyor.” şeklinde konuştu.
Günlük yaşamımızda farkında olmadan yaygın olarak tükettiğimiz veya temasta bulunduğumuz endokrin bozuculara yönelik toplumu bilinçlendirmek, farkındalık oluşturmak adına düzenlenen bu Sempozyum için TÜBA Asli Üyesi ve TÜBA-Gıda ve Sağlıklı Beslenme Grubu Yürütücüsü Prof. Dr. Kazım Şahin olmak üzere tüm Çalışma Grubu üyelerine teşekkür eden Prof. Şeker Sempozyum’un düzenlenmesinde özveriyle görev alan ve Sempozyum’a sunumlarıyla katkı sunan bilim insanlarına ve katılımcılara ayrıca müteşekkirim dedi.
Prof. Dr. Kazım Şahin ise yaptığı açıklamada; endokrin bozucular, endokrin sistemin gelişimi ve fonksiyonunu değiştiren, immün sistem süreçlerini olumsuz etkileyen ve dolayısıyla birçok sağlık sorunlarına neden olabilen eksojen maddeler olduğunun altını çizdi ve “Endokrin bozucuların yaşantımızın her aşamasında ve her yerinde yer alıyor. Ev ortamında bulunan yapı/izolasyon malzemeleri, mefruşat, temizlik ürünleri, kozmetikler, losyon gibi kişisel bakım ürünleri, plastik ürünleri, pestisitler, tutkal, boya, ahşap ürünlerinde kullanılan yüzey koruyucular, ilaç endüstrisince üretilen sentetik hormonlar, kimya endüstrisinde kullanılan kimyasal ajanlar, fitoöstrojenler endokrin bozucular arasında sayılabilir. Son yıllarda endokrin bozucuların sağlığı tehdit attığı ile ilgili pek çok yayına rastlıyoruz. Sempozyumda endokrin bozucuların tanımı, güncel durumu, endokrin bozucuların çocuklardaki etkileri, üreme sağlığı, kanser, tiroid fonksiyonları, obezite, diyabet, metabolik sendrom ile ilişkisi ve endokrin bozucu maruziyetinin azaltılmasına yönelik stratejiler ve öneriler konun uzmanları tarafından ele alınıp tartışıldı. Tüm bu tartışmaların nihayetinde TÜBA tarafından hazırlanacak ve yayımlanacak olan Sempozyum Raporu’nun da bilgisini vermek isterim.” dedi.
Sempozyum’da dört oturum düzenlendi.
Sempozyum’un ilk oturumu olan “Endokrin Bozuculara Genel Bakış-1”in başkanlığını Çalışma Grubu Üyeleri Prof. Dr. Fatih Gültekin ve Prof. Dr. Zehra Büyüktuncer Demirel yaptı.
İstanbul Bilim Üniversitesi’nden Prof. Dr. Atilla Büyükgebiz “Endokrin Bozucuların Tarihçesi ve Tanımı”, Yeditepe Üniversitesi’nden Prof. Dr. Bayram Yılmaz “Endokrin Bozucuların Güncel Durumu, Ağır metaller, Poliklorlu Bifeniller (PCBs), Parabenler, BHA, BHT”, Hacettepe Üniversitesi’nden Pof. Dr. Ülfet Pınar Erkekoğlu “Plastikleştiriciler” ve Hacettepe Üniversitesi’nden Prof. Dr. Nurşen Başaran “Pestisitler” hakkında konuştu.
İkinci oturum olan “Endokrin Bozucuların Sağlık Üzerine Etkileri-1”in başkanlığını ise Çalışma Grubu Üyesi Prof. Dr. Muazzez Garipağaoğlu yürüttü. İstanbul Üniversitesi’nden Prof. Dr. Oya Ercan “Pediatrik Endokrinolog Gözüyle Endokrin Bozucular”, Hacettepe Üniversitesi’nden Prof. Dr. Elif Nur Özmert “Erken Çocuklukta Gelişimsel Sorunlar ve Endokrin Bozucular”, Ege Üniversitesi’nden Doç. Dr. Banu Pınar Şarer Yürekli “Endokrin Bozucuların Üreme Sağlığı Üzerine Etkileri” ve Hacettepe Üniversitesi’nden Prof. Dr. Ömer Dizdar “Endokrin Bozucular ve Kanser” başlıklı sunumlarıyla katıldılar.
“Endokrin Bozucuların Sağlık üzerine Etkileri-2” başlıklı oturumunu ise Çalışma Grubu Üyesi Prof. Dr. Tarkan Karakan yönetti. “Obezite ve Diyabette Endokrin Bozucuların Olası Rolleri”ni Marmara Üniversitesi Doç. Dr. Özlem Tarçın Üstay, “Endokrin Bozucuların Tiroid Fonksiyonlarına Etkileri”ni Yıldırım Beyazıt Üniversitesi’nden Prof. Dr. Reyhan Ersoy ve “Endokrin Bozucuların Nörolojik Sistem Üzerine Etkileri”ni Lokman Hekim Üniversitesi’nden Prof. Dr. Belma Koçer Gümüşel sundu.
Son oturumun başkanlığını TÜBA Asli Üyesi Prof. Dr. Fahrettin Keleştemur ve Çalışma Grubu Üyesi Prof. Dr. Hasan Yetim yaptı. Tarım ve Orman Bakanlığı- Gıda ve Kontrol Genel Müdür Yardımcısı Selman Ayaz “Kalıntı ve Bulaşanlarla İlgili Mevzuat ve Uygulamalar” hakkında konuşurken “Endokrin Bozucu Maruziyetinin Azaltılmasına Yönelik Stratejileri ve Öneriler” Paneli’ne TÜBA Asli Üyeleri Prof. Dr. Mehmet Emin Aydın ve Prof. Dr. Fahrettin Keleştemur ile Çalışma Grubu Üyeleri Prof. Dr. İrfan Erol ve Prof. Dr. Zehra Büyüktuncer Demirel katıldı.
Geniş katılım ile takip edilen Sempozyum Prof. Dr. Kazım Şahin ve Prof. Dr. Fahrettin Keleştemur’un genel değerlendirme ve kapanış konuşmalarıyla sona erdi.
