III. Ulusal Kutup Bilimleri Çalıştayı Gerçekleştirildi
“III. Ulusal Kutup Bilimleri Çalıştayı” 5-6 Eylül 2019 tarihinde TÜBA Başkanı Prof. Dr. Muzaffer Şeker'in katılımıyla, Orta Doğu Teknik Üniversitesi'nde (ODTÜ) gerçekleştirildi.
Ulusal Kutup Bilim Programı kapsamında; kutup alanında Türk bilim insanları tarafından yürütülen bilimsel proje ve çalışmalar ile bilimsel seferlerin sonuçlarının değerlendirildiği ve öncelikli alanlardaki gelişmelerin ele alındığı, bu yıl üçüncü kez düzenlenen “Ulusal Kutup Bilimleri Çalıştayı” 5-6 Eylül 2019 tarihinde ODTÜ Kültür ve Kongre Merkezi’nde gerçekleştirildi.
T.C Cumhurbaşkanlığı himayelerinde, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı uhdesinde yürütülen “Antarktika Bilimsel Araştırma ve Bilim Üssü Projesi” kapsamında “Ulusal Kutup Bilim Programı” Aralık 2017’de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Çalıştay’a TÜBA Başkanı Prof. Dr. Muzaffer Şeker, TÜBA Şeref Üyesi İlber Ortaylı, TÜBA Şeref Üyesi ve Koç Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Umran Savaş İnan, İTÜ PolRec – Kutup Araştırmaları Uyg-Ar Merkezi Müdürü Doç. Dr. Burcu Özsoy, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Ar-Ge Teşvikleri Genel Müdürlüğü Daire Başkanı İlknur İnam, üniversitelerden temsilciler ve çok sayıda bilim insanı katıldı.
TÜBA Başkanı Prof. Dr. Muzaffer Şeker: “Türkiye’nin Ar-Ge alanındaki öncelikli alanlar içerisine aldığı kutup çalışmalarına bütçe ayrılması ve hem bu konudaki çalışmalara öncülük etmesi gelecek için umut verici bir gelişmedir. TÜBA olarak biz de tüm çalışmalara desteğimizi sürdürmeye devam edeceğiz.”
TÜBA Başkanı Prof. Şeker, ODTÜ Rektörü Prof. Kök ve Kutup Araştırmaları Merkezi Müdürü Doç. Dr. Burcu Özsoy’a TÜBA tarafından yayımlanan Malcolm N. Shaw’ın “Uluslararası Hukuk” kitabını hediye etti. Prof. Şeker “Uluslararası Hukuk kitabını TÜBA yayını olarak uluslararası hukuk çevirisini sizlere takdim ederken uluslararası alanda yapılan bu çalışmada size rehberlik edeceğine inanmaktayım. TÜBA olarak biz de tüm çalışmalara desteğimizi sürdürmeye devam edeceğiz. İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) ve ODTÜ’nün öncülüğünde Türkiye’nin farklı bilim alanlarından, farklı üniversitelerinden seçilmiş gönüllü öğretim üyeleri ile birlikte bakanlığımızın ve Sayın Cumhurbaşkanımızın himayelerinde Türkiye’nin son dönemde ortaya koymuş olduğu Ar-Ge alanındaki öncelikli alanlar içerisine de girecek şekilde kutup çalışmalarına hem bütçe ayırması, hem buna öncülük etmesi hem de Sayın Cumhurbaşkanımızın himayelerinde olması, gelecek için umut verici bir gelişmedir. Yıllardan beri Antarktika kıtasında yürütülen çalışmalarda artık Türkiye’de bulunuyor. Sizler de bunun öncüleri olarak bizlerin gurur kaynağımızsınız. TÜBA olarak bizler de bilimsel çalışmalarda sizleri destekliyoruz. Bu konulardaki desteklerimizi önümüzdeki yıllarda da sürdüreceğiz.” diye konuştu.
Çalıştay’ın açılışında konuşan ODTÜ Rektörü ve TÜBA Asli Üyesi Prof. Dr. Mustafa Verşan Kök, kutup araştırmalarına yönelik ilginin son yıllarda arttığını belirterek, “Bu uzak coğrafyada daha aktif varlık göstermek için son yıllarda ülke olarak çabalarımız ivme kazanmıştır. Gelecekte bu çabanın ülkemiz açısından önemli kazanımları olacağını düşünüyorum.” dedi.
Türkiye'nin Antarktika Antlaşmalar Sistemi'nde gözlemci ülke statüsünde olduğunu anımsatan Kök, şöyle devam etti: “Antarktika Antlaşmalar Sistemi'nde danışman ülke statüsüne geçme ve dünyada kutup bilimleri konusunda özgün çalışmalar yaparak lider ülkeler arasında yer alma vizyonu bizim de ufkumuzu açmakta, ülkemizin önemli araştırma üniversitelerinden biri olarak bizi de bu ulusal harekette aktif yer almak konusunda heyecanlandırmaktadır.”
Kök, kutup araştırmalarına yönelik ilginin son yıllarda arttığına dikkati çekerek, “Bu uzak coğrafyada daha aktif varlık göstermek için son yıllarda ülke olarak çabalarımız ivme kazanmıştır. Gelecekte bu çabanın ülkemiz açısından önemli kazanımları olacağını düşünüyorum.” diye konuştu.
Açılış konuşmalarının ardından TÜBA Üyesi Prof. Dr. Umran Savaş İnan davetli konuşmacı olarak “Dünya Etrafındaki İyonosfer ve Radyasyon Kuşaklarının Antartika’dan Gözlemleri” başlıklı bir konferans verdi. Konferansın ardından TÜBA Üyesi Prof. Dr. İlber Ortaylı tarafından “Denizcilik Tarihimiz” başlıklı bir söyleşi gerçekleştirildi.
Programda eş zamanlı olmak üzere toplam beş oturum gerçekleştirildi.
Çalıştayın ilk günü; Prof. Dr. Şafak Altunkaynak ve Prof. Dr. Bülent Akınoğlu’nun başkanlık yaptığı Yer Bilimleri Oturum’unda “Litoloji ve Su Etkileşiminin Antarktika Göl Suyu Biyojeokimyasına Etkileri: Liç Deney Sonuçları”, “Antarktika Yarımadasında Gerçekleştirilebilecek Haritacılık Çalışmalarının Araştırılması”, “Barton Yarımadası Permafrostlarının Türk Ulusal Antarktik Programının İlk Jeofizik Verileri ile Görüntülenmesi ve İzlenmesi”, “Donmuş Toprakların Aktif Katman Dinamiği ve Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri, King George Adası (Batı Antarktika)”, “Türkiye’de Antarktik Meteoritler Hakkındaki İlk Çalışma: Howardite Türü Antarktik Meteoritlerin Spektroskopik, Yapısal ve Termal İncelenmesi”, “Grönland’ta Tespit Edilen Buzul Depremlerinin Yüzey Dalgası Veri Analizi” ile “Hassas Nokta Konumlama Yöntemi’nin Antarktika’da Kullanılabilirliği Üzerine Bir Araştırma” adlı konular ulusal ve uluslararası araştırmacı ve akademisyenler tarafından tartışıldı.
Fiziki Bilimleri Oturumu’nun başkanlığını ise Prof. Dr. Osman Arıkan ve Doç. Dr. Barış Salihoğlu yürüttü. Oturum’da; Antarktika Deniz Buzullarının Ölçümü Amacıyla FMSD Radar Tabanlı Sistem Tasarımı’ndan Isı ve Momentum Değişimi Yönüyle Atmosfer ve Okyanus Etkileşimi’ne, Modeling Survival and Dispersal of Antarctic Krill in The Lazarev Sea’den At Nalı Adasında Elektromanyetik Kirlenmenin Haritalanması’nda kadar pek çok konu masaya yatırıldı.
Canlı Bilimleri Oturumu’nun başkanlığını Prof. Dr. Ersan Başar ve Prof. Dr. Oya Okay yaptı. “Antarktik Ekosisteminde Pasif Örnekleyici Uygulamaları”, “Halojenli Bileşenleri Yıkabilen Psikrofil Bakteri İzolatı Taeburcu001’in İzolasyonu, Tanımlanması ve Karakterizasyonu” ve “Usnea antarctica Likeninin Biyoaktif Sekonder Metabolitleri” gibi sunumlar gerçekleştirildi.
Prof. Dr. Hakan Karan, Sosyal ve Beşeri Bilimler Oturumu’nun başkanlığını üstlendi. Oturum’da; Inuktut dili ve kültürel miras olarak korunması, Antarktika siyaseti, Türkiye’nin Antarktika’da yürüteceği araştırmalarına dair hukuki çalışmalar, Svalbard Takımadaları’nda yürütülen bilimsel faaliyetler görüşüldü.
Programın ilk gününün son oturumu yine yer bilimleri başlığı üzerine gerçekleştirildi. Başkanlığını ise Prof. Dr. Şafak Altunkaynak ve Prof. Dr. Mehmet Nuri Bodur yaptı. Oturum’da; Horseshoe Adası Buzullaşma Tarihçesi; Batı Antarktika Yarımadası’ndan Beyaz Gezegen Antarktika’da Bilimsel Araştırmalar’a değin yedi konu başlığı tartışıldı.
Çalıştayın ikinci günü ise; Doç. Dr. Burcu Özsoy, Alb. Dr. Murat Elge başkanlığında ilk gün iki genel oturum düzenlendi ve İlknur İnam başkanlığında Çalıştay Değerlendirme Paneli gerçekleştirildi.
