Cengiz Han ve Mirası Çalıştayı Gerçekleştirildi
TÜBA ve Moğolistan Ankara Büyükelçiliği’nin iş birliği ve Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi (ALKÜ) ev sahipliğiyle 15 Eylül 2020’de “Cengiz Han ve Mirası” konulu çalıştay gerçekleştirildi. Çalıştay TÜBA’nın YouTube kanalı üzerinden de canlı yayınlandı.
Moğolistan’ın Ankara Büyükelçisi Bold Ravdan’ın bilim diplomasisi çerçevesinde Moğolistan ve Türkiye arasındaki bilimsel iş birliğinin geliştirilmesi amacıyla TÜBA’ya yapmış olduğu ziyaretle gündeme getirilen Cengiz Han hakkında ortak bir çalışma yönünde fikir birliğine varılmıştı. TÜBA’nın Türkiye’de Cengiz Han ve Moğolistan konusunda çalışmaları olan bilim insanlarına yaptığı çağrıyla online toplantı düzenlemiş; TÜBA’nın koordinatörlüğünde Cengiz Han ve Moğolistan tarihi konusunda mevcut belgelerin ve kültürel eserlerin listelenmesi ve derlenmesi sürecinin ardından izlenecek bir sonraki yol haritası görüşülmüştü. Nihayetinde şekillenen ve düzenlenen “Cengiz Han ve Mirası” Çalıştayı online yayın üzerinden ilgiyle takip edildi.
TÜBA Başkanı Prof. Muzaffer Şeker, Covid-19 koşulları içerisinde sınırlı ve sorumlu bir şekilde gerçekleştirilen çalıştay için katılımcılara ve ALKÜ Rektörü Prof. Ekrem Kalan’a gösterdiği yakın ilgi için teşekkürlerini iletti.
TÜBA Başkanı Prof. Şeker “Tarihi kronolojik olarak okumanın yanı sıra; coğrafi, kültürel, siyasi anlamda da derinlemesine analizlere ihtiyacımız var.”
Akademi olarak tarih ve coğrafyanın ve birçok sosyal bilimlerin temel bilimler arasında yer alması gerektiğini ilgili kurumlara raporladıkları bilgisini veren Prof. Şeker şu şekilde konuştu “Tarihimizin genç kuşaklara aktarılması, hataların yinelenmemesi, yaşanmışlıklardan dersler çıkarılması ve insanoğlunun medeniyet-kültür alanında gösterdiği başarının yenilenmesi anlamında tarihin süzgecinden geçirilerek bilimsel veriler ışığında tarih bilgisine ciddi anlamda ihtiyacımız var. Tarihi kronolojik olarak okumanın yanı sıra; coğrafi, kültürel, siyasi anlamda da derinlemesine analizlere ihtiyacımız var. Birçok coğrafyada yerleşik düzene geçmiş olan bir ülkenin çocukları olarak bu konuda hazinemiz, mirasımız oldukça büyük.” dedi.
Moğolistan’ın Ankara Büyükelçisi Bold Ravdan “"Moğollar ve Türkler bozkır göçebe kültüre ait iki milettir. Bu yüzden Cengiz Han tarihi sadece Moğolların değil Türklerin de tarihidir.”
Moğolistan’ın Ankara Büyükelçisi Bold Ravdan “Çalıştay, Moğol İmparatorluğu ve İlhanlılar dönemine ait tarihi ve kültürel bilgi, belge ve eserlerinin ortak bilgi hazinesini oluşturulmasına, iki ülke arasındaki tarihi, kültürel alanlardaki iş birliğinin daha da genişletilmesine ve Moğolistan'da Cengiz Han Müzesinin kurulmasına Türkiye Cumhuriyeti’nin ve özel olarak ise düzenlenen çalıştayın sağladığı katkı çok büyük.” dedi.
Cengiz Han Müzesi’nin 20.500 metrekare alana sahip olacağı ve 2021'de hizmete açılacağı bilgisini veren Bold Ravdan, Moğolistan’ın müze için hazırlıklara başladığını ifade etti ve “Moğolistan ve Türkiye derin bir bağ ile bağlı kardeş ülkelerdir. Moğollar ve Türkler bozkır göçebe kültüre ait iki milettir. Bu yüzden Cengiz Han tarihi sadece Moğolların değil Türklerin de tarihidir, dünya tarihidir. Cengiz Han konusu bizim için sadece siyasi değil aynı zaman da siyasi bir konudur. Bu yüzden Cengiz Han Müzesi çok önemlidir.” dedi ve konuşmasını Cengiz Han’ın siyasi, dini ve ekonomik politikaları hakkında bilgi vererek sonlandırdı.
Rektör Prof. Ekrem Kalan ise Cengiz Han’ın Türk ve Moğol Tarihine büyük bir iz bıraktığını belirterek “Türk ve Moğol tarihi kadim dönemlere kadar uzanan çok köklü bağlarla birbirine bağlıdır. Bu sebepledir ki Türk tarihi ile ilgili yapılacak çalışmalardan en önemli referans kaynaklarımızdan bir tanesi kesinlikle Moğol tarihidir. Bu kültürel hayatın bugüne uzantılarında da kendisini göstermektedir. Türkler ve Moğollar arasındaki bu tarihi ve kültürel bağlar günümüzde de farklı bir boyutta sürdürüle gelmektedir. 2011 yılında Moğolistan Parlamentosu’nun almış olduğu karar doğrultusunda dış politika konseptini güncelleyerek Rusya ve Çin Halk Cumhuriyeti dışında altı ülkeden oluşan “Üçüncü komşuluk” tabirini ortaya atmıştır. Yine bu bağlamda altı ülke arasında ne mutludur ki Türkiye Cumhuriyeti Devleti de yer almaktadır. Bu da iki ülke arasındaki köklü bağların bir tezahürü olarak algılanmalıdır.” diye konuştu.
20 bilim insanı dört oturumda Cengiz Han, Moğollar ve Büyük Miras masaya yatırıldı
Programın ilk oturumu olan “Cengiz Han Dönemi ve Algısı”nın moderatörlüğünü TÜBA Asli Üyesi Prof. Dr. Feridun Emecen yerine getirdi ve; TÜBA Şeref Üyesi Prof. Dr. İsenbike Togan "Cengiz Han'ın İç Asya Halklarının Kaderine Getirdiği Değişim", Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ekrem Kalan “Cengiz Han ve Global Dünya Tasavvuru”, Ankara Üniversitesi’nden Prof. Dr. Saadettin Yağmur Gömeç "Çingiz Han ve Ortaya Çıktığı Çağın Özellikleri", Ankara Üniversitesi’nden Prof. Dr. Abdullah Gündoğdu ise "Türkiye ve Türk Dünyası Tarih Bilincinde Cengiz Algısı" hakkında konuştu.
“Cengiz Han Evladı” adlı ikinci oturumun moderatörlüğünü ise Hacettepe Üniversitesi’nden Prof. Dr. Nermin Şaman Doğan üstlendi. İstanbul Üniversitesi’nden Prof. Dr. Mehmet Ölmez "Cengiz Hanın Dilinden İstanbul'a Kalanlar", Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’nden Prof. Dr. İlyas Kemaloğlu “Rus Yıllıklarındaki Tarihî Hikâyelerde Altın Orda”, Erciyes Üniversitesi’nden Prof. Dr. Abdülkadir Yuvalı “Cengiz Han'ın Evlatlarının Merkezîleştirme Faaliyetleri”, Ankara Üniversitesi’nden Doç. Dr. Mustafa Uyar “Moğol Hanlarının Müslümanlaşması”, İstanbul Medeniyet Üniversitesi’nden Doç. Dr. Nilgün Dalkesen "Moğol İmparatorluk Mirasının Önemli Bir Unsuru olarak Alan-goa Kültü", Ege Üniversitesi’nden Doç. Dr. Serkan Acar “Moğolların İkinci Kuşak Halefleri: Türk-Tatar Hanlıklarında Yönetim Anlayışı”nı anlattı.
İnönü Üniversitesi’nden Prof. Dr. Neslihan Durak “Yazma ve Minyatürlü Eserler” adlı oturumun moderatörlüğünün yanı sıra ilk konuşmacı olarak "Nesebname-i Müluk (Moğol Kısmı) ve Muizzü'l- Ensab'ın Biçim ve İçerik Açısından Mukayesesi” hakkında sunum yaptı. Bonn Üniversitesi’nden Dr. İlker Evrim Binbaş “Türkiye Kütüphane ve Arşivlerinde Cengiz Han ve Moğollar’ın İzleri”, Hacettepe Üniversitesi’nden Prof. Dr. Serpil Bağcı "İlhanlı Resim Sanatı Mirasına Dair Gözlemler” ve Topkapı Sarayı El Yazma Kütüphanesinden Zeynep Atbaş ise "Topkapı Sarayı Kütüphanesindeki Sanatlı İlhanlı Elyazmaları" hakkında konuştu.
“Mimari eserler” başlıklı son oturum ise İstanbul Medeniyet Üniversitesi’nden Prof. Dr. Hayrunnisa Alan tarafından yönetilirken Prof. Dr. Nermin Şaman Doğan “Erzurum'un Sembolü İki Medrese: Çifte Minareli/Hatuniye ve Yakutiye Medreseleri”, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi’nden Prof. Dr. Erdal Eser “13. Yüzyıl: İlhâni Etki Açmazı”, Hacettepe Üniversitesi’nden Meral Koçak “Amasya'da Bir Darüşşifa/Hastane, Kırşehir'de Caca Bey Medresesi” ve Akdeniz Üniversitesi’nden Dr. Mehmet Sağ ise “Cengiz Han Dönemi Moğol Sanatında Estetik Algı” üzerine sunum yaptı.
